Ombouw koelinstallaties kost sector tientallen miljoenen

Het European Fruit Magazine meldde in het februarinummer dat fruittelers in Noord-Duitsland de komende decennia meer dan 100 miljoen euro zullen moeten investeren in de ombouw van hun koelinstallaties naar natuurlijke koudemiddelen. Wat is de situatie in Nederland? De redactie vroeg dit aan bewaarspecialist Frank van de Geijn (www.fruitbewaring.nl).

Het European Fruit Magazine (EFM) schrijft dat volgens onderzoekers van het proefstation in het Noord-Duitse Jork, van de in totaal 310.000 ton bij Noord-Duitse fruittelers aanwezige koelcapaciteit 95% nog niet is omgebouwd voor gebruik van natuurlijke koelmiddelen. Het geschikt maken van alle installaties gaat de telers volgens de berekeningen van de onderzoekers tussen de 110 en 145 miljoen euro kosten.
Volgens de EU-verordening 2024/573 moet het gebruik van fluorhoudende koelmiddelen voor 2030 sterk zijn gereduceerd en uiterlijk in 2050 volledig zijn vervangen door natuurlijke koelmiddelen. De onderzoekers becijferen dat koelinstallaties naar de natuurlijke koelmiddelen R-290 (propaan) en R-744 (CO2) fruittelers gemiddeld € 493 per ton bewaarcapaciteit kost.

Veel meer omgeschakeld
Volgens Van de Geijn is de situatie in Nederland heel veel beter maar is voor telers met nog synthetische koelmiddelen het probleem niet anders dan in Duitsland.
Van de Geijn schat dat in Nederland het bij 50 tot 60 procent van de fruitkoeling al gekoeld wordt met natuurlijke koudemiddelen. Bij de grotere koelcomplexen van loonkoelers ligt het percentage dat al met natuurlijke koelmiddelen koelt heel veel hoger. Globaal is dat de helft van de koelcapaciteit in Nederland. Daarvan schat hij dat wel op 90 procent van de koelers inmiddels omgeschakeld is. Vaak gaat het bij deze grote complexen ook om ammoniak als koelmiddel. Bij de koelcomplexen van fruitteler met toekomstperspectief en mogelijke opvolgers die wat langer vooruit kijken, is al wel een redelijk deel omgebouwd maar ligt het percentage wel duidelijk lager dan bij loonkoelers. Bij het deel van de telers die wat minder lang vooruit kijken is er nog een hele slag te maken.

Kosten variëren sterk
Wat betreft kosten schat Van de Geijn het gemiddelde bedrag per ton wel lager in dan wat de Noord-Duitse onderzoekers noemen. Bij omschakeling van relatief kleine koelcomplexen bij fruittelers, zoals vermoedelijk in das Alte Lande veel voorkomt, gaat het wel richting de genoemde bijna 500 euro per ton. Maar schaalgrootte speelt sterk mee en voor fruitteeltbedrijven of koelbedrijven met wat koeling op grotere schaal ligt het echt honderden euro’s lager. Een algemene norm per ton durft Van de Geijn niet te noemen omdat het per bedrijf echt heel anders kan liggen.

Niet lang wachten
Volgens Van de Geijn moet je als koeler niet gaan wachten tot de synthetische koelmiddelen echt op termijn verboden zijn. Dat gaat alleen goed als je nooit koelmiddel hoeft bij te vullen maar de praktijk leert dat het regelmatig anders ligt. De ervaring leert dat bij lekkages het moeten bijvullen heel veel geld kost. Het kan echt gaan om tienduizenden euro’s tot de waarde van een middenklasser auto. Naast al het ongemak kun je dit soort uitgaven beter in het ombouwen van je koelinstallatie investeren.